Jak skutecznie przegonić bociana i czy do Polski bociany przylatują częściej? Wstęp do antykoncepcji.

Antykoncepcja – co to jest?

Zgodnie z definicją antykoncepcją określa się postępowanie mające na celu zapobieganie ciąży. O tym jak ważny to temat świadczą statystyki.

Seks to nierozłączny element naszego życia. Wg the Guardian w ciągu 1 doby na świecie odbywa się 120 mln stosunków płciowych! Ich celem, jak wiemy, nie jest bynajmniej wyłącznie prokreacja, często wręcz przeciwnie, zwykła ludzka przyjemność. Wg Lanceta (2018 rok) 44 % ciąż i 23 % żywych urodzeń jest niechciane lub nieplanowe! Potwierdza to zatrważająca liczba 56 mln aborcji na rok w latach 2010-2014.

Szacuje się, że większość kobiet urodzi przynajmniej jedno dziecko, które nie było wcześniej zaplanowane. Paradoksalnie aż 60% niepożądanych ciąż dotyczy kobiet stosujących metody świadomego planowania rodziny.

W Polsce wiedza na temat antykoncepcji jest wciąż niewielka.

Według raportu „Contraception Atlas” w roku 2018 w Polsce do nowoczesnej antykoncepcji miało dostęp jedynie 31,5% populacji. To wynik najniższy wśród 46 badanych państw europejskich. Na wynik ten składają się bariery takie jak obowiązkowe recepty na antykoncepcję awaryjną, a wraz z nimi długie kolejki do lekarza albo płatne wizyty lekarskie oraz utrudniona dostępność środków antykoncepcyjnych dla osób małoletnich powyżej 15. roku.

W 2014 roku nadal najczęstszą metodą antykoncepcji była prezerwatywa (43%), następnie hormonalne środki antykoncepcyjne (30%). Naturalne metody antykoncepcji (kalendarzyk małżeński, stosunek przerywany, obserwacja śluzu) stosowało około 30% par.

Metody antykoncepcji, ogólnie rzecz ujmując, dzielą się tradycyjnie na:

naturalne, oparte na dobrej znajomości własnego ciała i cyklu miesiączkowego,
mechaniczne (prezerwatywy, diafragmy, kapturki naszyjkowe),
chemiczne (środki plemnikobójcze),
hormonalne,
chirurgiczne (sterylizacja, w Polsce niedostępna).

Czy istnieje idealna antykoncepcja?

Odpowiedź na to pytanie jest prosta: nie.

Od idealnej antykoncepcji oczekujemy bowiem:

skuteczności (jak najniższy wskaźnik niepowodzeń w postaci nieplanowanej ciąży),
bezpieczeństwa (możliwie jak najmniej działań niepożądanych danej metody),
odwracalności (czyli jak najszybszego powrotu płodności po jej odstawieniu) oraz
najlepiej niskiej ceny.

Każda z metod zapobiegania ciąży ma jednak swoje zalety i wady.

Skuteczność antykoncepcji – wskaźnik Pearla

W 1932 amerykański biolog Raymond Pearl wprowadził wskaźnik służący do oceny skuteczności danej metody antykoncepcji. Definiuje się go jako odsetek niepowodzeń (niepożądanych ciąż) wśród 100 kobiet stosujących daną metodę antykoncepcji przez rok. Bez stosowania antykoncepcji wskaźnik Pearla wynosi 85-90. Naturalnie im niższy wskaźnik Pearla, tym dana metoda antykoncepcji jest skuteczniejsza.

Dane na temat wskaźników Pearla poszczególnych metod antykoncepcyjnych różnią się w zależności od źródła i uwzględniają typowe (czyli obejmujące błędy użytkowniczki) i perfekcyjne stosowanie danej metody. Najniższy wskaźnik Pearla zgodnie z literaturą posiadają metody chirurgiczne: wazektomia (0,1) i sterylizacja (0,5). Spośród metod hormonalnych w zależności od źródła najskuteczniejsze są implant antykoncepcyjny (indeks Pearla 0,05) wkładka domaciczna zawierająca 52 mg lewonorgestrelu (indeks Pearla 0,2).

Dobór metody antykoncepcji

Dobór metody antykoncepcji zależy od wielu czynników, z których najważniejszym jest życzenie i akceptacja pacjentki. W większości sytuacji są to zdrowe kobiety, u których można zastosować dowolną metodę zapobiegania ciąży. Jednak w sytuacjach szczególnych, u kobiet po przebytych ciężkich chorobach, chorujących przewlekle lub obciążonych znacznym ryzykiem wystąpienia zdarzeń niepożądanych należy bardzo szczegółowo rozważyć i wybrać odpowiednią metodę. Jest to tym bardziej ważne, że chore kobiety powinny stosować najbardziej skuteczne metody zapobiegania niepożądanej ciąży, ponieważ zajście w ciążę może w niektórych przypadkach niekorzystnie zmienić przebieg choroby.